Shah Hussain to whom Siri Guru Arjun Dev jee treated very well, when he came to include his Baani, was a contemporary of Guru Sahib. He was very humble and obtained Guru Sahib's Khushi by his humility. Complete Saakhi can be read here:

[gurmatbibek.com]

In any case, one line of his famous rachna remained with me ever since I heard it. Presented below is an independent expansion of this line. The first line is Shah Hussain's; the rest is the independent expansion of this line, as per emotions of this Daas:

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ, ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ।
ਯਾਰ ਬਾਝੋਂ ਹੀਅੜਾ ਤਪੀਂਦਾ, ਜੀਣਾ ਹੋਇਆ ਮੁਹਾਲ ਨੀ।
ਜਿੰਦ ਕਿਵੇਂ ਨਾ ਛੁਟਨ ਪਾਵੇ ਮਾਇਆ ਦਾ ਬਿਖਮ ਜਾਲ ਨੀ।
ਜਲ ਬਿਨ ਮੀਨ ਤੇ ਦੁਧ ਬਿਨਾਂ ਕਿਵੇਂ ਰਹੇ ਇਹ ਬਾਲ ਨੀ।
ਬੇਨਤੀ ਹੈ ਮੇਰੇ ਸਾਂਈਂ ਤਾਂਈਂ ਓੜ ਪਹੁੰਚਾਵੇ ਮੇਰਾ ਮਾਲ ਨੀ।
ਐਸੀ ਸੁਵੱਲੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰੇ ਕਿ ਹੋਵੇ ਸਫਲ ਸਾਡੀ ਘਾਲ ਨੀ।
ਸਾਂਈਂ ਕਹਿੰਦੇ ਬਹੁਤ ਅਨੂਪ ਨ ਝਲੀ ਜਾਵੇ ਉਹਦੀ ਝਾਲ ਨੀ।
ਕੁਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਉਰਾ ਸ਼ਹ ਦਾ, ਉਹ ਬਣਿਆ ਮੇਰੀ ਢਾਲ ਨੀ।

Here's the original by Shah Hussain:

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ, ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ ।
ਦੁਖਾਂ ਦੀ ਰੋਟੀ, ਸੂਲਾਂ ਦਾ ਸਾਲਣ, ਆਹੀਂ ਦਾ ਬਾਲਣ ਬਾਲ ਨੀ ।
ਧੂੰਆਂ ਧੁਖੇ ਮੇਰੇ ਮੁਰਸ਼ਿਦ ਵਾਲਾ, ਜਾਂ ਫੋਲਾਂ ਤਾਂ ਲਾਲ ਨੀ ।
ਜੰਗਲ ਬੇਲੇ ਫਿਰਾਂ ਢੂੰਡੇਂਦੀ, ਜਾਂ ਦੇਖਾਂ ਤਾਂ ਨਾਲ ਨੀ ।
ਕਹੈ ਹੁਸੈਨ ਫਕੀਰ ਨਿਮਾਣਾ, ਸ਼ਹੁ ਦੇਖਾਂ ਤਾਂ ਥੀਵਾਂ ਨਿਹਾਲ ਨੀ ।

Great topic. Inspired by Shah Husein's famous tukh and the consequent works of Gursikhs here on this forum das nimana wrote this unworthy kavita.

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ, ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ।
ਵਿਛੋੜੇ ਦੇ ਦਰਦ ਬਾਝੋਂ, ਹੋਰ ਕੇਹੜਾ ਰਖਾਂ ਖਿਆਲ ਨੀ।
ਬਿਨ ਕੰਤ ਨਾਲ ਵਸਲ, ਹੈ ਡੋਹਾਗਣ ਵਰਗਾ ਹਾਲ ਨੀ।
ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੇ ਨਾਮ ਸਦਕਾ, ਰਖਾਂ ਮੈ ਹਰ ਦਮ ਸੰਭਾਲ ਨੀ।
ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਂ ਦੇ ਦੱਸੇ ਰਸਤੇ, ਇਹ ਨਿਮਾਣਾ ਲੱਗੇ ਨਾਲ ਨੀ।੧।

ਕੀਤਾ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਅਸਾਂ, ਹੈ ਲੰਗਦੇ ਸਾਲੋ ਸਾਲ ਨੀ।
ਉਮਰ ਹਥੋਂ ਲੰਗਦੀ ਜਾਵੇ, ਇਹ ਛੋਟਾ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਨੀ।
ਗਵਾਚਾ ਵੇਲਾ ਕਿਥੋਂ ਖੋਜਾਂ, ਮੈ ਸੋਚ ਕੇ ਹੋਵਾਂ ਬੇਹਾਲ ਨੀ।
ਲੰਗਦਾ ਵੇਲਾ ਲੰਗਦਾ ਜਾਵੇ, ਨਾ ਮੁੜਕੇ ਲੱਗੇ ਨਾਲ ਨੀ।
ਕਹੈ ਨਿਮਾਣਾ ਕੀ ਤੂੰ ਸੋਚਦੈਂ, ਹੁਣ ਤਾਂ ਵੇਲਾ ਸੰਭਾਲ ਨੀ।੨।

ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ਼ ਪੂਰੇ ਕਰਨੇ, ਦੁਨਿਆ ਦੀ ਇਹ ਚਾਲ ਨੀ।
ਦਰਬ ਹੈ ਇਕਠਾ ਕਰਨਾ, ਜੱਗ ਸੋਚੇ ਇਹ ਕਮਾਲ ਨੀ।
ਜੱਗ ਸੜ੍ਹਦਾ ਦੁਖਾਂ ਵਿਚ, ਦੇਖਾਂ ਤਾਂ ਅੱਗ ਲੱਗੇ ਲਾਲ ਨੀ।
ਫੱਸੇ ਹੋਏਂ ਇਥੇ ਅਸਾਂ, ਕੈਹਰ ਹੈ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਜ਼ੰਜਾਲ ਨੀ।
ਮੈ ਖਲਾਸੀ ਏਥੋਂ ਕਿਧਾਂ ਪਾਵਾਂ, ਪੁਛੇ ਨਿਮਾਣਾ ਸਵਾਲ ਨੀ।੩।

ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ਼ ਸਭ ਹੈਂ ਫੋਕੇ, ਗਾਹਾਂ ਕੀ ਮੁਲ ਪਵਾਲ ਨੀ।
ਦਰਬ ਹੈ ਝੂਟੀ ਦੌਲਤ, ਬੱਸ ਨਾਮ ਹੈ ਅਸਲੀ ਮਾਲ ਨੀ।
ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਾਤੇ ਸਭ ਹੈ ਕਚੇ, ਬੱਸ ਸਚਾ ਓਹ ਦਿਆਲ ਨੀ।
ਦੁਖਾਂ ਤੋਂ ਖਲਾਸੀ ਹੈ, ਜੇ ਸਾਥ ਹੋਵੇ ਪਿਆਰੇ ਦਾ ਨਾਲ ਨੀ।
ਅਰਜ਼ ਹੈ ਨਿਮਾਣੇ ਦੀ, ਜ਼ਿਕਰ ਬਕਸ਼ ਦਮਦਮ ਨਾਲ ਨੀ।੪।

ਹੈ ਇਕੋ ਇਕ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪਿਆਰਾ, ਜਿਨੂੰ ਕਰਾਂ ਮੈ ਭਾਲ ਨੀ।
ਭਾਲਣ ਭਾਲ ਲਗਣ ਵੇਖਾਂ, ਦਿਲ ਅੰਦਰ ਹੈ ਦਿਆਲ ਨੀ।
ਘੱਟ ਘੱਟ ਅੰਦਰ ਵੱਸ ਰਿਹਾ, ਜੱਗ ਸਾਰੇ ਨੂੰ ਹੈ ਪਾਲ ਨੀ।
ਬੰਦਗੀ ਹੋਵੇ ਸਾਈਂ ਦੀ, ਇਹੀ ਹੈ ਅਸਲੀ ਧਨ ਮਾਲ ਨੀ।
ਅਰਜ਼ ਹੈ ਨਿਮਾਣੇ ਦੀ, ਯਾਰਾ ਸਾਥ ਰਖੀ ਵੇ ਨਿਬਾਲ ਨੀ।੫।

Mehtab Singh's contribution:

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ, ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ।
ਮੁੜ ਮੁੜ ਕੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ 'ਚ ਆਵੇ, ਉਭਰ ਕੇ ਇਹ ਸਵਾਲ ਨੀ।
ਮੈਂ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਤਰਸਾਂ ਸੋਹਣਾ, ਮੁਖ ਤੇ ਜੀਹਦੇ ਜਲਾਲ ਨੀ।
ਦਰਸ਼ ਦੀ ਤੜਫ ਮੈਨੂੰ ਪਲ ਪਲ ਕਟਦੀ, ਤੇ ਕਰਦੀ ਮੈਨੂੰ ਹਲਾਲ ਨੀ।
ਰੰਗ ਦੇ ਹਾਏ ਰੰਗ ਦੇ ਸਾਨੂੰ, ਲਾਕੇ ਪ੍ਰੇਮ ਗੁਲਾਲ ਨੀ।
ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ ਹੋਕੇ, ਹੋ ਜਾਈਏ ਨਿਹਾਲ ਨੀ।
ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮਾਰਿਆ ਮਹਿਤਾਬ, ਆਖੇ ਇਹ ਬੜੇ ਵਿਕਰਾਲ ਨੀ।
ਸਤਿਗੁਰ ਚਰਨ ਸ਼ਰਨ ਜਦ ਮਿਲਜੇ, ਨੇੜੇ ਨਾ ਆਵੇ ਕਾਲ ਨੀ।

Sahib Singh's contribution:

ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ, ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ।
ਇਕ ਨਿਮਾਣੀ ਜਿੰਦ,ਚਾਰ ਛੁਪੇਰੇ ਮਾਇਆ ਦਾ ਗੂੜਾ ਜਾਲ ਨੀ
ਮਨਮੁਖਾਂ ਦਾ ਢੇਰ ਚੁਫੇਰੇ,ਗੁਰਮੁਖਾਂ ਦਾ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ ਕਾਲ ਨੀ
ਕਲਜੁਗ ਆਪਣੀ ਜੋਬਨ ਰੁਤੇ, ਨਿਮਾਣਾ ਜੇਹਾ ਵਿਚ ਬਾਲ ਨੀ
ਨਾ ਨਾਮ ਦੀ ਧੁਨ ਹੈ ਪਲੇ, ਨਾ ਕੀਰਤਨ ਲਈ ਕੋਈ ਤਾਲ ਨੀ
ਨਾ ਮੇਰਾ ਮੁਖ ਹੀ ਹੈ ਸੋਹਣਾ,ਨਾ ਪੀ-ਭਾਵੀ ਮਤਵਾਲੀ ਚਾਲ ਨੀ
ਮਾਈ ਮੇਰਾ ਤੁਰ ਗਿਆ ਕਿਦਰੇ,ਕਰਕੇ ਦੁਹਾਗਨ ਕੰਗਾਲ ਨੀ
ਮਨ ਨਾ ਓਹਦੀ ਯਾਦਚ ਜੁਟ੍ਦਾ,ਖਾਂਦਾ ਕ੍ਰੋਧ ਵਿਚ ਉਬਾਲ ਨੀ
ਵਿਛੋੜੇ ਨੇ ਪਗਲੀ ਕੀਤਾ,ਦੇ ਪਤਾ ਉਸਦਾ ਨਾ ਹੋਰ ਟਾਲ ਨੀ
ਪਤਾ ਹੈ ਉਸਨੇ ਉਦੋਂ ਮਿਲਣਾ ਯਦੋਂ ਟੂਟੂ ਮਾਇਆ ਜੰਜਾਲ ਨੀ
ਪੰਜਾ ਤੋਂ ਮਿਲ ਜਾਏ ਮੁਕਤੀ,ਐਸੀ ਗੋਲੀ ਬਣਾ ਕੇ ਖਵਾਲ ਨੀ
ਫਿਰਦੇ-੨ ਕਈ ਜਨਮ ਨੇ ਨਿਕਲੇ,ਹੁਣ ਮਨ ਅਤ ਬੇਹਾਲ ਨੀ
ਜੇ ਨਾ ਮਿਲਿਆ,ਮਰ ਜਾਊ ਕੁਚਜੀ,ਸੁਣ ਮੇਰਾ ਇਹ ਤਰਾਲ ਨੀ
ਵਿਛੋੜੇ ਦੀ ਪੀੜ ਸਹਿ ਸਹਿ ਹੋਇਆ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਹਾਲ ਨੀ
ਰਹਾਂ ਸਦਾ ਵਿਚ ਯਾਦ ਉਸਦੀ,ਕੋਈ ਐਸਾ ਸਬਕ ਸਿਖਾਲ ਨੀ
ਭਟਕ ਭਟਕ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮਨ ਹੋ ਗਇਆ ਹੈ ਚੰਡਾਲ ਨੀ
ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ, ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ।

Vaheguru jee ka Khalsa Vaheguru jee kee fateh!

Heera Singh's contribution:

ਮਾਂਏ ਨੀ ਮੈਂ ਕੀਹਨੂੰ ਆਖਾਂ,ਦਰਦ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਹਾਲ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਜਾਂਦਾ ਪਲ ਪਲ ਚੀਰਿਆ,ਵਿਚ ਵਿਛੋੜੇ ਦਿਲਦਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,

ਮਾਈ ਭਰਮ ਇਹ ਵੱਡਾ, ਬਹੁਤਾ ਥੱਕੇ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਭਰਮ ਹੈ ਜਾ ਭਾਣਾ ਇਹ,ਨਾ ਪਵੇ ਸ਼ਮਝ ਸੁਣ ਪੁਕਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,

ਬਿਖੜੇ ਪੈਂਡੇ ਰਾਹਾਂ ਵਿਚ,ਫਸ ਗੀ ਅਲੜ ਮੁਟਿਆਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਮੂਹਜੋਰ ਘੋੜਾ ਥੱਲੇ,ਨਾ ਹਥ ਲਗਾਮ ਪੈਰ ਰਕਾਬ ਨੀ ਮਾਂਏ,

ਚੁਣਨੇ ਨਾਮ ਦੇ ਮੋਤੀ,ਪੋਹਚਣ ਤਕ ਮੰਜ਼ਿਲੇ ਮੁਕਾਮ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਪਲ ਪਲ ਹੈ ਗੁਜਰਿਆ,ਨਾ ਪੱਲੇ ਮੋਤੀਆ ਦੀ ਪੜਸ਼ਾਵ ਵੀ ਮਾਂਏ,

ਬੀਤੇ ਸਾਲ ਕੁਲ ੨੨,ਨਾ ਖਟਿਆ ਸੋਹਾਗਨ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਕੀ ਮੂਹ ਲੈਕੇ ਜਾਣਾ,ਰੋਮ ਰੋਮ ਵਿਚ ਪਰਬਲ ਵਿਕਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,

ਕਹਣਾ ਸੁਣਨਾ ਬੜਾ ਸੋਖਾ, ਜਾਣੇ ਬੀਤੇ ਜਿਸ ਜਿੰਦ ਆਣ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਵੇਖ ਚਲ ਪੈਂਦੀ ਹਰ ਕੋਈ,ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਭਵਜਲ ਪਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,

ਸੋਂਦੀ ਨਿਤ ਆਸ ਪੁਗਾਈ,ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਹੀ ਮਿਲਜੇ ਇਕ ਵਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਪਾਵ ਮਲੋਵਾ ਮਲ ਮਲ ਧੋਵਾ,ਧੋਵਾ ਨਿਤ ਹਿਰਦੇ ਰਖਾ ਧਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,

ਜੇ ਸੁਣ ਲਵੇ ਆਸ ਓਹ ਮੇਰੀ,ਜਾਵਾਂ ਸਤਿਗੁਰੁ ਚਰਨਾ ਤੋਂ ਬਲਿਹਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ,
ਨਹੀ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ,ਤੂੰ ਆਪੇ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ, ਤੇਰੇ ਦਰ ਪੁਕਾਰ ਨੀ ਮਾਂਏ.....................................